HCV (Hepatitis C Virus) – wirus wywołujący zapalenie wątroby typu C.
HCV, to problem epidemiologiczny i społeczny dotyczący około 3% populacji świata. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) za 2015 r. wirusowe zapalenia wątroby (WZW) były przyczyną 1,34 miliona zgonów na świecie, zrównując się pod względem liczby zgonów z gruźlicą i przewyższając liczbę zgonów w wyniku zakażenia HIV. Szacuje się, że na świecie żyje 71 milionów osób z przewlekłym zakażeniem HCV.
Zgodnie z najnowszymi danymi (Projekt KIK/35 „Zapobieganie zakażeniom HCV”) liczba osób dorosłych z przewlekłym zakażeniem HCV w populacji ogólnej w Polsce oszacowana została na 165 tys. (0.5%-1,0% populacji ogólnej) z czego około 120 tys. pozostaje nierozpoznanych. Większość osób zakażonych HCV wie o swojej chorobie. Do tej pory zdiagnozowanych zostało tylko około 60 tysięcy chorych.
HCV przenosi się przez kontakt z zakażoną krwią. Nie można się zakazić tym wirusem przez zwykły pocałunek lub przytulenie osoby zakażonej. Nie ma również naukowych dowodów na to, aby HCV mogło być przenoszone przez kichanie, kaszel, podanie ręki lub wspólne jedzenie, korzystanie ze wspólnego natrysku albo pływanie w tym samym basenie. Do zakażenia może dojść w czasie zabiegu chirurgicznego lub innych czynności powodujących uszkodzenie skóry, wykonanych niedbale lub przy użyciu źle wysterylizowanego sprzętu medycznego albo przyborów kosmetycznych.
Sytuacje niosące ryzyko zakażenia HCV:
– drobny zabieg medyczny, np. zastrzyk, pobranie krwi, usunięcie znamienia;
– transfuzja krwi (przed rokiem 1993);
– dializa nerek;
– zabieg stomatologiczny;
– akupunktura
– zabieg kosmetyczny z użyciem cążek, nożyczek,
– przekłuwanie uszu lub innych części ciała;
– wykonywanie tatuaży;
– korzystanie ze wspólnej maszynki do golenia, szczoteczki do zębów lub innych przyborów, które mogą być używane przez osobę zakażoną;
– przyjmowanie narkotyków dożylnie lub donosowo;
– udzielanie pierwszej pomocy ofiarom wypadków bez zachowania należytego zabezpieczenia, jeżeli poszkodowany jest zakażony HCV;
– ryzyko przeniesienia wirusa z matki zakażonej HCV na nowonarodzone dziecko jest niewielkie;
– utrzymywanie przygodnych kontaktów seksualnych z wieloma partnerami.
Zakażenie HCV nie jest zaliczane do chorób przenoszonych drogą płciową (ang. sexually transmitted diseases -STD sexually transmitted infections- STI) Ryzyko zakażenia przez kontakty seksualne jednak istnieje (chociaż jest znikome), ze względu na możliwość uszkodzenia naskórka i/lub błony śluzowej okolic intymnych. Nie ma dowodów na zakaźność spermy u osób zakażonych tylko HCV. Jakkolwiek ryzyko zakażenia przez kontakt z nasieniem wydaje się większy, jeżeli występuje koinfekcja HIV.
Wirus HCV nazywany jest często cichym zabójcą, gdyż zakażenie przebiega bezobjawowo lub objawy są niecharakterystyczne. Tylko u 20% chorych obserwuje się zażółcenie powłok skórnych, brak łaknienia lub bóle brzucha. Niekiedy u zakażonych HCV występują objawy mało swoiste dla choroby wątroby, co nie ułatwia postawienia trafnej diagnozy. Należą do nich na przykład długotrwałe zmęczenie, senność, apatia, czy stany depresyjne. Czasami pojawiają się bóle stawów, mięśni oraz zmiany skórne. Choroba potrafi nawet przez kilkadziesiąt lat pozostawać w ukryciu. W tym czasie skutecznie niszczy wątrobę chorej osoby, co może prowadzić do marskości lub niewydolności tego narządu, a nawet rozwoju raka wątrobowokomórkowego. Dlatego też wirus HCV został zaliczony do karcynogenów klasy I. Mimo wielu lat starań, naukowcom do dzisiaj nie udało się wynaleźć skutecznej szczepionki przeciw HCV.
Na chwilę obecną zostało opisanych 7 genotypów HCV (7 genotyp został opisany dopiero niedawno, dlatego nie pojawia się jeszcze w testach diagnostycznych). W Polsce pond 70% zakażonych posiada genotyp 1b, 3a – to ok.17 %, 1a – ok. 5 %. Istnieją jeszcze pseudotypy, które są zmienne wraz z każdym cyklem replikacyjnym wirusa. Co ciekawe możliwe są zakażenia mieszane różnymi genotypami i ich podtypami. Genotyp 1b również jest najczęściej występującym nie tylko w Polsce, ale w całej Europie, Ameryce Północnej i Południowej oraz Japonii. W tych miejscach również występuje genotyp 1b i 3a (rzadko 2a i 2b). W Afryce i na Środkowym Wschodzie przeważa genotyp 4 i 5. Genotyp 6 jest najczęściej spotykany w południowo-wschodniej części Azji., a 7 występuje w centralnej Afryce. Genotypy 3a i 4 występują najczęściej u osób przyjmujących dożylnie narkotyki.
Źródło: www.hcv.pzh.gov.pl/Page/o-hcv
http://www.pzh.gov.pl/przeglad_epimed/60-4/604_15.pdf
http://www.hcvtoniewyrok.com
„Diagnostyka chorób wątroby” – pod redakcją Krzysztofa Simona,
„Projekt KIK/35 Zapobieganie zakażeniom HCV jako przykład zintegrowanych działań w zdrowiu publicznym na rzecz ograniczenia zakażeń krwiopochodnych w Polsce” Red. Wysocki, Zieliński, Gierczyński; Wyd. NIZP-PZH 2017 (www.jestemswiadom.org/publikacja-podsumowujaca-dzialania-i-osiagniecia-projektu-kik35-zapobieganie-zakazeniom-hcv/)
Global Hepatitis Report, 2017. Geneva: World Health Organization; 2017 (http://www.who.int/hepatitis/publications/global-hepatitis-report2017/en).
