Bank Dawców Szpiku Kostnego działający przy Fundacji Urszuli Jaworskiej powstał w 1997 roku. W tej chwili zrzesza około 11 tys. dawców. W ciągu prawie dziesięciu lat istnienia odbyło się 34 przeszczepów szpiku kostnego od dawców zarejestrowanych w Fundacji Urszuli Jaworskiej – w tym od pierwszego polskiego dawcy dla polskiego pacjenta ( w 1999 roku). Kilku innych zgodnych genetycznie z pacjentami dawców czeka na wyznaczenie terminu pobrania szpiku a tym samym i transplantacji.

Szpik kostny
Szpik kostny jest prawdziwym darem życia. Jest odpowiedzialny za wytwarzanie komórek krwi: krwinek czerwonych, białych oraz płytek krwi. Szpik zdrowego człowieka wytwarza dziennie setki milionów komórek. W szpiku kostnym znajdują się także tzw. komórki macierzyste. Mimo, iż stanowią 0,1% wszystkich komórek, są jednak bardzo ważne. Część z nich ma zdolność do samo-regeneracji. Pozostałe, dzieląc się, dają początek kolejnym generacjom komórek. Z nich ostatecznie powstają dojrzałe krwinki, które opuszczają szpik i stają się częścią naszej krwi.

Transplantacja szpiku może uratować życie człowieka w przebiegu wielu chorób.
Min. w ostrych i przewlekłych białaczkach, zespole mielodysplastycznym, szpiczaku mnogim, chłoniakach złośliwych, w przypadku raka piersi, jajnika, płuc, w ciężkiej anemii aplastycznej i anemii wrodzonej.
Niestety nie ma możliwości wyprodukowania szpiku poza organizmem ludzkim.
Dlatego też potrzebni są DAWCY, którzy bezinteresownie zechcą pomóc chorym, bez względu na nację i kolor skóry. Baza danych Banki Dawców Szpiku Kostnego stanowią bazę danych , w której umieszczone zostają informacje na temat tzw.: antygenów zgodności tkankowej dawców (HLA). Antygeny to miejsca lub substancje w komórce, stymulujące wytwarzanie przeciwciał. Badania zgodności tkankowej HLA w I-szej klasie, to najniższy stopień doboru dawcy i biorcy, który wystarcza do włączenia dawcy do rejestru. Dane te są prawnie chronione a udostępniane zostają na prośbę ośrodków transplantacyjnych poszukujących dawców szpiku dla pacjentów a także dla chorych i ich rodzin.
Znalezienie odpowiedniego dawcy jest bardzo trudne. Jego antygeny zgodności tkankowej muszą być identyczne lub bardzo podobne do antygenów pacjenta. Dzięki nim organizm odróżnia własne komórki od wrogich komórek wirusów i bakterii. Pierwsze z nich akceptuje , drugie zabija. Gdyby choremu przeszczepiono szpik od osoby niezgodnej genetycznie, jego organizm rozpozna przeszczep jako wroga. Wtedy chory może umrzeć.
Prawdopodobieństwo znalezienia dawcy wynosi jak 1:25 000 tys. To jak szukanie igły w stogu siana. Niemniej jednak niektóre kombinacje genetyczne antygenów powtarzają się i dzięki temu możliwe jest znalezienie człowieka genetycznie podobnego do chorego. Każdy naród ma charakterystyczne kombinacje genetyczne. Dlatego tez najłatwiej byłoby znaleźć polskiego dawcę dla polskiego chorego. Każdy dawca, którego dane genetyczne znajdują się w Banku Dawców otrzymuje swój numer identyfikacyjny i tylko w tej formie informacje o nim przekazywane są do ośrodków transplantacyjnych. Nad bezpieczeństwem danych dawców czuwa Rejestr i on jest za nie odpowiedzialny i nie może ich udostępniać bez uzasadnienia.

Kto może zostać dawcą?
Dawcą szpiku może zostać każdy zdrowy człowiek w wieku od 18 do 50 lat. Nie może on być nosicielem wirusa HIV, WZW B i C i nie mógł też w przeszłości chorować na żółtaczkę pokarmową, gruźlicę, choroby hematologiczne i onkologiczne.
Potencjalnych dawców prosimy o przesłanie wypełnionej deklaracji przystąpienia do banku pocztą na adres Fundacji Urszuli Jaworskiej. Można też z wypełnioną deklaracją zgłosić się bezpośrednio do jednego ze współpracujących z nami laboratoriów, po wcześniejszym, telefonicznym ustaleniu terminu badania. Koszty tych badań pokrywa Fundacja Urszuli Jaworskiej. Badanie to jest bardzo proste: polega na pobraniu próbki krwi. Następnie antygeny zgodności tkankowej (HLA) zostaną umieszczone w Banku Dawców Szpiku Kostnego. Jeśli okaże się, iż osoba chora poszukująca dawcy szpiku ma antygeny zgodności tkankowej takie same jak dawca zarejestrowany w Fundacji Urszuli Jaworskiej, zostanie on poproszony o oddanie szpiku.
Szpik kostny można oddać tylko i wyłącznie HONOROWO i bezinteresownie. Dawca i biorca co najmniej przez rok pozostają sobie nieznani. Po tym okresie na życzenie obu stron, może dojść do ujawnienia ich danych a tym samym do spotkania, w obecności rejestrów reprezentujących dawcę i biorcę.