dotyczącego informacji Ministra Zdrowia na temat aktualnej sytuacji pacjentów chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu B i C

SENAT RP 16.04.2013r.

W posiedzeniu uczestniczyli: (lista do uzupełnienia po publikacji stenogramu z posiedzenia)
• Minister Zdrowia – Bartosz Arłukowicz
• Senatorowie
• Członkowie Polskiej Grupy Ekspertów HBV i HCV: prof. dr hab. n. med. Małgorzata Pawłowska z Uniwersytetu Medycznego w Bydgoszczy, prof. dr hab. n. med. Robert Flisiak z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku , prof. dr hab. n. med. Krzysztof Simon z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz prof. dr hab. n. med. Anna Piekarska z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
• Przedstawiciele organizacji pozarządowych: Fundacja „Gwiazda nadziei”, Fundacja Transplantacja OK!, Fundacja Urszuli Jaworskiej, Stowarzyszenie SOS WZW, Stowarzyszenie Życie po przeszczepie, Stowarzyszenie Chorych na Hemofilię
• Instytut Ochrony Zdrowia (do uzupełnienia po publikacji stenogramu)
• Główny Inspektorat Sanitarny (do uzupełnienia po publikacji stenogramu)
• NFZ (do uzupełnienia po publikacji stenogramu)

Posiedzenie otworzył wykład prof. dr hab. n. med. Małgorzaty Pawłowskiej z Uniwersytetu Medycznego w Bydgoszczy

Głównym założeniem prezentacji było przekazanie podstawowych informacji dotyczących wirusowego zapalenia wątroby typu C, uświadomienie jak duże zagrożenie niesie za sobą zakażenie oraz informacje dotyczące aktualnych metod leczenia.

• Wirus HCV powoduje już 86tyś. Zgonów w Europie rocznie.
• Szacuje się potrojenie zakażeń w ciągu 10-20 lat
• W Polsce 1,9% populacji ma przeciwciała HCV i przynajmniej 1/3 wymaga leczenia. Przeciwciała HCV posiada ok. 730 tyś. osób a ok. 230 tyś. jest aktywnie chorych
• 80% zakażeń HCV powodowanych jest w placówkach służby zdrowia podczas wykonywania zabiegów medycznych, operacji, wstrzyknięć itp.
20% zakażeń pochodzi z salonów kosmetycznych (kolczykowanie, tatuowanie)

W trakcie wykładu pani profesor poruszyła również kwestię tego jak ważne jest wczesne leczenie HCV oraz kwestię Deklaracji Parlamentu Europejskiego 0087/2006 z dnia 15 marca 2007 roku która m.in. Wzywa Komisję i Radę do:

• uznania zapalenia wątroby typu C za pilną kwestię z zakresu ochrony zdrowia i wskazanie działań priorytetowych w programach przyszłych prezydencji Rady;

• przyjęcia zalecenia Rady w sprawie badań przesiewowych pod kątem zapalenia wątroby typu C, przy zapewnieniu wczesnej diagnozy i szerszego dostępu do leczenia i opieki;

• reakcji na zalecenia zawarte w sprawozdaniu Parlamentu Europejskiego z czerwca 2006 r. w sprawie ochrony europejskich pracowników opieki zdrowotnej przed zakażeniami krwiopochodnymi wynikającymi ze zranień igłą;
• ułatwienia dalszych badań nad leczeniem pacjentów z zapaleniem wątroby typu C zakazanych również wirusem HIV i/lub zakażeniem wątroby typu B, prowadzonych w ramach siódmego programu ramowego badań naukowych;
Polscy pacjenci jako ostatni w Europie nie mają dostępu do leczenia zarejestrowanymi w 2011 roku lekami: Telapreviru i Bocepreviru

Kolejnym elementem posiedzenia był wykład prof. dr hab. n. med. Roberta Flisiaka z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Głównym aspektem wykładu było zaalarmowanie o niezgodności polskiego programu leczenia chorych na HBV ze światowymi i europejskimi standardami. Mowa tutaj o lamiwudynie, która zgodnie z wytycznymi programu jest stosowana w pierwszej linii leczenia. Lek ten jest przestarzały i badania wykazały, że już po roku stosowania tego leku, aż u 24%, a po pięciu latach u 80% leczonych powoduje nieodwracalny proces mutacji wirusa. Prowadzi to do znacznie mniejszej odpowiedzi na leczenia, a przede wszystkim wirus uodparnia się na nowsze, bardziej skuteczne leki.
Na chwilę obecną tylko 30% chorych ma dostęp do nowoczesnych metod leczenia (Entekawir lub tenofowir). Koalicja Hepatologiczna uważa, że jest to celowe stwarzanie pozorów przez Ministerstwo Zdrowia o leczeniu WZW B w Polsce nowoczesnymi lekami.
Już w maju 2010 roku Europejska Agencja Leków – EMA z uwagi na szkodliwe działanie lamiwudyny podjęła decyzję o zmianie charakterystyki tego leku, którą przy pierwszorazowym rozpoczęciem leczenia powinno stosować się tylko w przypadku, gdy nie można stosować innych opcji leczenia.

Ostatnim wystąpieniem przed przemówieniem Ministra Zdrowia była prezentacja przygotowana przez Panią Barbarę Pepke – Prezes Fundacji „Gwiazda Nadziei”
Kolejny raz poruszano kwestie konieczności poprawy wykrywalności HCV w Polsce oraz poprawy dostępu do badań diagnostycznych w kierunku wykrywania przeciwciał HCV. W chwili obecnej lekarze rodzinni nie kierują na takie badania i niezbędne jest skierowanie do specjalisty.
Pojawiła się również informacja o tym, że środki z Programu Szwajcarskiego przeznaczone są tylko na wąską grupę pacjentów, a konkretnie kobiet w ciąży co zostało w późniejszym czasie sprostowane przez Panią Izabelę Kucharską – Dyrektor Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi.

INFORMACJE MINISTRA ZDROWIA DOTYCZĄCE AKTUALNEJ SYTUACJI CHORYCH NA WZW

Po wykładach wygłoszonych przez zaproszonych gości głos zabrał Minister Zdrowia Bartosz Arłukowicz, który przedstawiał informacje dotyczące działającej od roku ustawy refundacyjnej. Minister zwrócił uwagę na to, że do refundacji trafia coraz więcej chorób i coraz więcej osób ma dostęp do leczenia. Minister przyznał konieczność zmiany systemu refundacji leczenia HBV i HCV. Mimo z roku na rok zwiększanych nakładów nie wszystkie zapotrzebowania można wprowadzać jednorazowo.

Padła również długo wyczekiwana informacja dotycząca wprowadzenia Telapreviru i Bocepreviru do leczenia HCV jako trzeci lek do terapii standardowej. W chwili obecnej trwa zamykanie spraw formalnych oraz trwają ostatnie rozmowy z producentami i w przyszłym tygodniu poznamy informacje dotyczące rozszerzenia terapii dla pacjentów chorych na HCV. W niedługim czasie leczenie w Polsce odpowiadać będzie standardom światowym.
Minister Zdrowia odniósł się również do słów Pani Barbary Pepke dotyczących braku kierowania pacjentów na badania anty-HCV od lekarzy rodzinnych. Koszyk badań jakim dysponują lekarze rodzinni nie zakazuje skierowania pacjenta na takie badanie.
Następnie głos zabrała Pani Izabela Kucharska – Dyrektor Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi, która sprostowała informacje dotyczące Programu Szwajcarskiego oraz przedstawiła w skrócie podstawowe projekty tego programu.
Program Szwajcarski podzielony jest na 5 głównych części:
• Badania przesiewowe – grupa ogólna
• Badania w grupie osób dożylnie przyjmujących narkotyki. W grupę badań wchodzą nie tylko osoby z tzw. marginesu społecznego
• Badania kobiet w ciąży
• Ocena zakażeń w środowisku medycznym (szpitale na terenie całego kraju)
• Edukacja pracowników (nie tylko służby zdrowia) grup o podwyższonym ryzyku m.in.
Pracownicy salonów tatuażu, kosmetyczki, fryzjerzy itp.

DYSKUSJA PO INFORMACJACH EKSPERTÓW HBV I HCV ORAZ MINISTRA ZDROWIA

Głos zabrał Pan Senator Rafał Mucha Przewodniczący Komisji, który postawił pytanie dotyczące zasadności zwiększania środków na finansowanie leczenia przestarzałymi lekami. Następnie głos zabrała Zastępca Przewodniczącego Komisji Pani Alicja Chybicka. Odniosła się do tak często powtarzanego i słyszanego stwierdzenia, że każdą złotówkę przed wydaniem ogląda się kilka razy zanim się ją wyda. Skoro Lamiwudyna nie powinna być już stosowana od 2010 roku ile pieniędzy zostało zmarnowanych na leczenie tym lekiem w 2010-2012? Dlaczego rekomendacje nie są aktualizowane? Apelowała również o zmianę zapisu w ustawie refundacyjnej ponieważ nie może być tak, że dana firma farmaceutyczna będzie dyktować czy Polak otrzyma leczenie nowszym lekiem czy nie.

Głos zabrał Senator Waldemar Kraska, który docenił wysoką warstwę merytoryczną posiedzenia i powtórzył apel byśmy nie byli na ostatnim miejscu w Europie jeśli chodzi o leczenie nowymi lekami HCV. Stwierdził, że informacja o wprowadzeniu nowych leków będzie jedną z lepszych informacji jaką ma otrzymać na Posiedzeniu Komisji Zdrowia.

Senator Dorota Czudowska zadała pytanie na ile potrzebujemy danych z Programu Szwajcarskiego skoro posiadamy obszerne dane PGE. W tej kwestii wypowiedział się później prof. dr hab. n. med. Robert Flisiak, który jest vice przewodniczącym Komitetu Sterującego Programem Szwajcarskim. Stwierdził małe rozczarowanie programem, który działa bardzo powoli i posiada znacznie mniejszą reprezentatywność niż wyniki PGE ( badania 26 tyś. osób)

Senator Helena Hatka podniosła sprawę konieczności objęcia rodzin osób zakażonych badaniami przesiewowymi oraz skierowała pytanie do PGE ile potrzeba pieniędzy na sfinansowanie terapii trójlekowej

Następnie głos zabrał prof. dr hab. n. med. Krzysztof Simon z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, który przytoczył dane finansowania leczenia HIV w porównaniu ze środkami na leczenie HCV:

• Na program leczenia HIV/AIDS przeznacza się 270 mln zł (chorych 15 tyś.) na leczenie HCV przeznacza się ok. 90 mln. Zł
• Jest to jawna dyskryminacja osób chorujących na HCV
• Kolejnym problemem jest nierówny podział środków na leczenie. W dalszym ciągu są województwa, w których czeka się kilka lat na rozpoczęcie terapii
• Koszt wyleczenia jednej osoby chorującej na raka wątroby jest równy terapii 4 osób we wcześniejszym stadium choroby

Padła również odpowiedź PGE na pytanie Pani Senator Heleny Hatki dotyczące kosztów terapii trójlekowej. W chwili obecnej na leczenie przeznacza się około 100 mln zł. Zapewnienie pacjentom terapii trójlekowej to koszt ok. 200 mln. zł.

Do tej wypowiedzi odniósł się Minister Zdrowia, który stwierdził, że nie można porównywać leczenia chorych na HIV i HCV ponieważ różne są ceny produkcji leków. Wspomniał również o stygmatyzacji chorych na HIV

Dyskusję zakończyła dyrektor NFZ odnosząc się do pytania dotyczącego ilości „straconych” pieniędzy na terapię lamiwudyną w ostatnich latach. Z racji tego, że przez długi czas leczenie HBV i HCV było finansowane wspólnie na chwilę obecną brak takich wyliczeń. Lamiwudyna jest z powodzeniem stosowana przez pacjentów po przeszczepach dlatego nie można mówić o zmarnowaniu pieniędzy. Padła również informacja o kosztach terapii trójlekowej pacjentów chorujących na HCV. Koszt takiej terapii to ponad 100 tyś zł i na dzień dzisiejszy chyba nie ma możliwości, aby wszyscy chorzy otrzymali refundację takiej terapii.

W ciągu dwóch tygodni można składać projekty wniosków dotyczące dzisiejszego Posiedzenia Komisji Zdrowia

Po zakończeniu posiedzenia i opuszczeniu sali pozostał czas na rozmowy mniej oficjalne i formalne, podczas których miałem szansę na krótką rozmowę z Ministrem Zdrowia. Poinformowałem go, że jestem jednym z wielu pacjentów, którzy czekają na wprowadzenie nowych leków ponieważ terapia standardowa interferonem i rybaviryną okazała się nieskuteczna.

Sprawozdanie opracowano na podstawie notatek własnych, materiałów PGE prezentowanych podczas posiedzenia oraz Deklaracji Parlamentu Europejskiego 0087/2006 z dnia 15 marca 2007. Retransmisja posiedzenia dostępna jest na stronie Senatu RP

Sebastian Gawlik
Reprezentant Fundacji Urszuli Jaworskiej
Blog: www.hcvtoniewyrok.com